‘De vastgoedcrisis was gunstig voor Oosterwold. Vermoedelijk was het er anders niet van gekomen. Maar niet alleen de crisis, ook de veranderende houding over wonen en leven van consumenten heeft er voor gezorgd dat een vernieuwende aanpak van gebiedsontwikkeling is ontstaan.’ Aan het woord is Gerard Slingerland, enthousiast en gedreven. Sinds 1974 werkzaam bij de Rijksoverheid en namens het Rijkvastgoedbedrijf (RVB) vanaf 2009 betrokken en mede bedenker van Oosterwold, een gezamenlijke ambitie van het Rijk en de regio om Almere verder te ontwikkelen.
Slingerland: ‘Mensen kunnen hier met de nieuwe aanpak eigen ideeën en meningen over wonen en leven vormgeven. Bij woningbouw stonden eindgebruikers grotendeels buitenspel. Ontwikkelaars, woningcorporaties en de overheid bepaalden het spel. In Oosterwold is dit niet meer het geval, daar krijgen de toekomstige bewoners alle gelegenheid zelf hun woon en leefwereld te scheppen. De verantwoordelijkheden zijn daar verlegd, de overheid trekt zich terug en de bewoners zijn hun eigen planoloog. Toenmalig wethouder Adri Duyvestein van Almere was de drijvende kracht achter een andere en meer klantvriendelijke aanpak van woonontwikkeling. Via hem werd in feite Oosterwold geboren.’
‘Overigens, niet iedereen vindt verandering prettig’, vervolgt Slingerland. ‘In de eerste plaats moest de overheid zelf aan het idee van Oosterwold wennen. Het betreden van nieuwe paden kost tijd en moeite, verandering roept ook tegenreacties op. De rijksoverheid is gericht op het volgen van algemene beleidskaders, op macro denken. Aan individuele geluiden kan helaas niet altijd tegemoet worden gekomen. Als het kleiner wordt, wordt al snel de vraag gesteld ‘is dat nodig, is er wel behoefte aan, hoe regel je het, is het de tijd en moeite wel waard? Niet alleen de overheid maar ook veel belangstellenden voor Oosterwold zitten vol met vragen. Mensen die alleen maar op zekerheden uit zijn kunnen Oosterwold ook beter mijden want de ene vraag roept in Oosterwold vaak een volgende vraag op. Niet verwonderlijk want we doen iets wat compleet nieuw en anders is. Langzaamaan wordt het wel eenvoudiger en helderder. Processen verlopen steeds sneller. We leren veel. Dit geldt niet alleen voor het Rijksvastgoedbedrijf maar ook voor alle andere betrokken partijen.’
Overheid moet zelf ook aan vernieuwing wennen
Ook Slingerland heeft met hiërarchische structuren en soms door de jaren heen vastgeroeste gebruiken te maken. Zo’n vijftien jaar is hij nu betrokken bij grootschalige gebiedsontwikkelingen. Hij vertegenwoordigt bij dit project het Rijksvastgoedbedrijf. ‘Het rijk bezit zo’n 2000 hectare landbouwgrond in Oosterwold. Hiervan is ongeveer 500 hectare aan de zuidkant van de A27, dus in Almere, beschikbaar voor ontwikkeling. Voor 100 hectare hebben zich al initiatiefnemers gemeld, dit hadden we niet verwacht. Mensen die naar eigen smaak hun leefomgeving willen inrichten. Eerlijk gezegd, de huizen die er komen interesseert me niet het meest, wel hoe de bewoners zelf het gebied gaan inrichten. Oosterwold biedt hen alle ruimte. Kom maar op met je idee, in Oosterwold is binnen de regels bijna alles mogelijk. Geen stedenbouwkundige komt er aan te pas. Ik merk dat dit als bevrijdend wordt ervaren. Laten we eerlijk zijn, ook de overheid heeft niet de wijsheid in pacht en gaat vaak van risicomijdend gedrag uit. Vernieuwing is dan niet het eerste wat prioriteit heeft. In Oosterwold neemt elke initiatiefnemer zelf via zijn eigen keuzes het risico van wat hij allemaal wil doen. De overheid organiseert daar eigenlijk vrijheid en geen beperking. Er is ook geen welstand, maar wel strenge regels voor het nastreven en beleven van een vrij gevoel, ook in de verre toekomst. Zo kan de kwaliteit van de omgeving worden geborgd’, aldus Gerard Slingerland.
Oosterwold: supermarkt met een immense groenteafdeling
Gerard is buiten het werk ook maatschappelijk en sportief actief. Hij was 17 jaar in zijn woonplaats Warmond gemeenteraadslid. Hij heeft meerdere Elfstedentochten gereden en is verwoed fietser. Bovendien bestuurder en organisator van verschillende fietsevenementen. Hij bridget en komt met zijn vrouw regelmatig in een huisje in de Bourgogne tot rust. Over niet al te lange tijd krijgt hij hiervoor meer ruimte. Zijn drie kinderen zijn ook belangrijk in zijn leven, hij geniet van samen meemaken en beleven. Over de stadslandbouw in Oosterwold heeft hij een specifiek idee. ‘Het moet een grote supermarkt worden. Niet alleen voor eigen gebruik maar ook voor familie, vrienden of voor verkoop. Geven, ruilen, delen of verkopen. Van puur individualisme naar meer coöperatie en meer autonomie, een beetje terug naar de voedsel coöperaties in vroeger jaren. Eigen productie van voedsel geeft ook meer voldoening en meer gevoel bij de kwaliteit, veiligheid en betrouwbaarheid van producten. Geheel zelfvoorzienend is voor sommigen een ultieme woonbeleving. Volkomen zelfvoorzienend en autarkisch leven met zo min mogelijk toeleveranciers. Een ideaalbeeld dat bij een groeiende groep van mensen leeft. In Oosterwold kan dit. Een beetje terug naar vroeger, maar nu dan wel in de tijdsgeest van de eenentwintigste eeuw en met beide beentjes op de grond. Op grond die ooit van de rijksoverheid was’, aldus Gerard Slingerland.
