Als Ecoloog doe ik ook onderzoek naar vleermuizen. Dan sta ik vaak met een aantal andere ecologen in fluoriscerende vestjes vanaf zonsondergang of voor zonsopgang een aantal uren in een woonwijk. Zo heb ik dikwijls een praatje met geïnteresseerde buurtbewoners die vragen wat wij eigenlijk staan te doen. Als ik dan zeg dat wij naar vleermuizen op zoek zijn, lopen de reacties behoorlijk uiteen.
Van “vleermuizen?!? GEDVER! hier? Ik ga verhuizen“, via “oh nee, doodeng niks voor mij, niet in mijn huis” tot “oh gaaf, wat een leuke beestjes zijn dat toch”. En van “zitten die hier echt?, nog nooit gezien” tot “die zie ik hier vaak vliegen als ik buiten zit, zo leuk!”. Ik heb zelfs een aantal keren mensen gesproken die geen flauw idee hadden wat een vleermuis was (echt waar!) en als ik er dan 1 aanwees dan bleek dat ze altijd gedacht hadden dat vogels waren die wat raar vlogen.
De slechte naam van vleermuizen komt van slechts enkele vleermuis-soorten, die alleen in Zuid-amerika voorkomen, de zogenoemde vampiervleermuizen of kortweg vampieren. Deze voeden zich met bloed dat ze ‘s nachts na een kleine beet oplikken van slapende slachtoffers, meestal vee of tapirs. Met een snelle beet met vlijmscherpe tandjes maken ze bij een slapend dier een kleine oppervlakkige huidververwonding, vaak aan de poot, soms aan de hals. Meestal merkt het dier niks van de beet en likt de vleermuis de wond. Het speeksel bevat een stollingsremmend middel (draculine genaamd), wat ook pijnstillend werkt. Een bloedmaaltijd is ongeveer 30 ml, wat het gewicht van de vleermuis haast verdubbelt. Weer in het nest gekomen wordt de maaltijd vaak gedeeltelijk weer opgebraakt en met soortgenoten van de groep gedeeld. Er is een duidelijk sociaal gedrag in de vleermuisgroepen, met wederzijdse verzorging, hoe schattig.
Nogmaals, deze bloeddorstige vleermuizen komen niet bij ons voor. Alle Nederlandse vleermuizen zijn strikte insekteneters. En een vleermuis moet om te overleven per nacht een kwart tot een derde van zijn lichaamsgewicht aan insecten eten. Voor een vleermuis betekent dat per nacht wel 3000 muggen, motjes en kevertjes. Dit betekent dat bijvoorbeeld één enkele watervleermuis in de periode van 15 mei tot 15 oktober ruim 400.000 muggen kan verorberen. Een gemiddelde kolonie eet per zomer zelfs enkele honderden kilo’s insecten. Er zijn geen andere dieren die zoveel nachtinsecten eten.
Veel van deze insecten zijn niet alleen irritant in de slaapkamer, maar ook schadelijk voor de land- en bosbouw. Grootoorvleermuizen eten bijvoorbeeld onder andere veel nachtvlinders waarvan de rupsen schadelijk zijn zoals de beruchte eikenprocessierups.
Kortom, vleermuizen zijn ontzettend nuttig en vaak zijn mensen dan ook blij, nadat ik het bovenstaande heb verteld, dat er vleermuizen in hun buurt rondvliegen. Als er dan ook nog eens eentje overvliegt en het hele kleine beestjes blijken te zijn, worden ze nog als “schattig” bestempeld ook!
In Oosterwold zie je vaak gewone dwergvleermuis en ruige dwergvleermuis vliegen, en als je geluk hebt zie je, meestal op grotere hoogte, de duidelijk grotere Rosse Vleermuis of Laatvlieger vliegen. Geniet ervan, ze bijten niet, althans niet als je niet al te veel op een insect lijkt.
